Kiến tạo trong bóng đá là gì? Những thông tin cần biết

Trong bóng đá, không chỉ những cầu thủ ghi bàn mới được ca ngợi, mà người tạo ra cơ hội cho bàn thắng, những “kiến trúc sư” thầm lặng phía sau mỗi pha lập công cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vậy kiến tạo trong bóng đá là gì? Bài viết dưới đây của 90P sẽ cung cấp nhiều thông tin hữu ích.

Kiến tạo trong bóng đá hay còn gọi là “assist” trong tiếng Anh, là hành động chuyền bóng hoặc tạo điều kiện trực tiếp để đồng đội ghi bàn. Người thực hiện kiến tạo không nhất thiết phải thực hiện một cú chuyền hoàn hảo, mà chỉ cần tạo ra cơ hội rõ ràng và người nhận bóng tận dụng được để ghi bàn hợp lệ thì pha bóng đó được tính là một pha kiến tạo. Tùy theo từng giải đấu hoặc nhà tổ chức thống kê, định nghĩa về kiến tạo có thể được mở rộng hơn.

Thông thường, một đường kiến tạo hợp lệ phải là pha chạm bóng cuối cùng trước khi cầu thủ khác ghi bàn. Trong một số trường hợp, nếu người nhận bóng thực hiện một pha đi bóng dài hoặc có động tác xử lý cá nhân nhiều trước khi ghi bàn, đường chuyền có thể không được tính là kiến tạo. Tuy nhiên, ở nhiều giải đấu, nếu cầu thủ chuyền bóng có ý đồ rõ ràng tạo cơ hội ghi bàn thì vẫn được tính là một pha kiến tạo dù cầu thủ ghi bàn có thực hiện thêm động tác kỹ thuật.

Nếu bạn thường xuyên theo dõi các trận đấu do 90p TV phát sóng sẽ thấy, kiến tạo không chỉ giới hạn ở những đường chuyền đơn giản. Có nhiều hình thức kiến tạo đa dạng, tùy thuộc vào cách tạo cơ hội cho đồng đội. Dưới đây là một số loại kiến tạo phổ biến:

• Kiến tạo trực tiếp là loại kiến tạo phổ biến và dễ hiểu nhất. Đó là khi một cầu thủ thực hiện đường chuyền hoặc cú sút dọn cỗ để đồng đội ghi bàn ngay lập tức. Ví dụ điển hình là các pha căng ngang hoặc chọc khe loại bỏ hàng phòng ngự đối phương.
• Kiến tạo gián tiếp là những pha bóng mà người kiến tạo không chuyền trực tiếp cho cầu thủ ghi bàn, nhưng hành động của họ mở ra không gian hoặc làm rối loạn hàng thủ đối phương, dẫn đến bàn thắng. Tùy theo từng hệ thống thống kê, dạng kiến tạo này có thể không được tính chính thức nhưng vẫn được ghi nhận về mặt chiến thuật.
• Kiến tạo từ các tình huống cố định như đá phạt góc, đá phạt trực tiếp, ném biên… cũng được tính là kiến tạo nếu đường bóng dẫn đến bàn thắng. Đây là một phần quan trọng trong lối chơi của nhiều đội bóng hiện đại, đặc biệt là với những cầu thủ có kỹ thuật chuyền hoặc tạt bóng tốt.
• Kiến tạo sau cú sút bật ra xảy ra khi một cầu thủ sút bóng nhưng bóng không vào lưới mà bị thủ môn đẩy ra hoặc đập trúng cột, xà ngang và được đồng đội đá bồi thành bàn. Trong nhiều trường hợp, người đầu tiên vẫn được xem là người tạo ra cơ hội và có thể được tính kiến tạo tùy theo quy định của ban tổ chức.

Kiến tạo đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng lối chơi tấn công. Những cầu thủ có khả năng kiến tạo tốt thường được xem là “bộ não” của đội bóng, là người mở khóa hàng phòng ngự đối phương thông qua kỹ thuật, tầm nhìn và sự sáng tạo. Ở nhiều đội bóng hàng đầu như Manchester City, Real Madrid, Liverpool hay Barcelona, các huấn luyện viên luôn xây dựng đội hình xoay quanh những cầu thủ có khả năng kiến tạo như Kevin De Bruyne, Luka Modrić hay Lionel Messi.

Tầm quan trọng của kiến tạo cũng phản ánh rõ trong các chỉ số thống kê. Một cầu thủ có nhiều pha kiến tạo chứng tỏ họ luôn duy trì được phong độ cao và khả năng đọc trận đấu tốt. Đặc biệt trong các giải đấu lớn, một pha kiến tạo có thể là sự khác biệt giữa chiến thắng và thất bại.

Các huấn luyện viên cũng đánh giá cao những cầu thủ có khả năng vừa kiến tạo vừa ghi bàn. Những người này mang đến sự linh hoạt trong tấn công và tạo ra nhiều phương án hơn cho chiến thuật của toàn đội. Ví dụ như Bruno Fernandes, Thomas Müller hay Messi đều là những mẫu cầu thủ có thể tạo đột biến nhờ khả năng kiến tạo siêu hạng kết hợp kỹ năng dứt điểm sắc bén.

Không chỉ là tay săn bàn hàng đầu thế giới với hơn 800 bàn thắng trong sự nghiệp, Lionel Messi còn là một trong những cầu thủ có số lượng kiến tạo cao nhất trong lịch sử. Anh sở hữu khả năng nhìn thấy khoảng trống mà không ai khác nhìn thấy, thực hiện các đường chuyền xé toang hàng phòng ngự đối phương một cách chính xác đến từng centimet.

Trong suốt sự nghiệp tại Barcelona, PSG và đội tuyển Argentina, Messi đã có hơn 350 pha kiến tạo chính thức, chưa kể hàng trăm cơ hội tạo ra (key passes) mỗi mùa. Điều đặc biệt ở Messi là anh có thể vừa ghi bàn, vừa dọn cỗ cho đồng đội, trở thành một hiện tượng toàn diện của bóng đá thế giới.

Kevin De Bruyne được mệnh danh là một trong những tiền vệ xuất sắc nhất thế giới hiện nay, đặc biệt về khả năng kiến tạo. Anh là trái tim trong lối chơi của Manchester City dưới thời Pep Guardiola, với những đường chuyền “sát thương” từ mọi vị trí trên sân.

De Bruyne không chỉ giỏi chuyền dài, mà còn sở hữu kỹ năng chuyền ngắn, chọc khe, căng ngang và thậm chí là tạt bóng bằng cả hai chân cực kỳ chính xác. Anh nhiều lần dẫn đầu danh sách kiến tạo Premier League, đồng thời là người đóng vai trò quyết định trong các chức vô địch của Man City, đặc biệt là mùa giải ăn ba lịch sử 2022/23.

Neymar không chỉ được biết đến bởi kỹ năng rê dắt lắt léo hay những bàn thắng đẹp mắt, mà còn là một chân chuyền thượng thừa. Trong màu áo Barcelona, Neymar đã có hàng chục pha kiến tạo mỗi mùa, đặc biệt ăn ý với Messi và Suarez để tạo nên bộ ba MSN huyền thoại.

Sau khi chuyển đến PSG với mức phí kỷ lục, Neymar tiếp tục thể hiện vai trò là người kiến thiết chính bên cánh trái, luôn tạo ra các tình huống tấn công nguy hiểm từ các pha đột phá cá nhân hoặc các đường chuyền quyết định. Khả năng xử lý bóng trong phạm vi hẹp cùng kỹ năng quan sát nhạy bén giúp Neymar trở thành một trong những cầu thủ kiến tạo hiệu quả nhất bóng đá hiện nay.

Đến đây chắc hẳn người hâm mộ đã hiểu kiến tạo trong bóng đá là gì? Đây không chỉ là một hành động chuyền bóng đơn thuần, mà là nghệ thuật kết nối giữa sự sáng tạo, kỹ thuật và tư duy chiến thuật.